|
Zimowisko pod gwiazdami |
„Zimowisko pod gwiazdami”, Roztoky, Słowacja, 3-8 lutego 2008 roku.
W drugim tygodniu ferii szkolnych uczestnicy zajęć astronomicznych w
MOA wyjechali na Słowację, do Obserwatorium Astronomicznego w
miejscowości Roztoky. Miejsce to, położone w pobliżu granicy
polsko-słowackiej, oferuje warunki najcenniejsze dla obserwatorów –
ciemne, niezaświetlone niebo nocne. Komfortowe kwatery w
pieczołowicie odremontowanym budynku dawnej celnicy pozwalają na
przyjęcie do 30 osób jednocześnie. Obszerna sala wykładowa
umożliwia prowadzenie zajęć z wykorzystaniem środków multimedialnych, a
na terenie Obserwatorium są liczne stanowiska dla przenośnych lunet i
teleskopów. Goście mogą również korzystać ze 150-mm refraktora o
światłosile 1/15, wyposażonego w rewolwerowy wyciąg okularowy i
posiadający ekran do prezentowania obrazu tarczy Słońca. Lekko
pagórkowata okolica, częściowo porośnięta lasami, stwarza wręcz
nieograniczone możliwości dla narciarstwa biegowego, ale i spacerowicze
znajdą tu wymarzone miejsce pobytu. Pomimo wręcz wiosennej pogody
panującej w Europie środkowej, tu w Roztokach leżało jeszcze sporo
śniegu, co wykorzystaliśmy skwapliwie do zabawy i lepienia
bałwanów. Gospodarz, Daniel Baludansky, zaprezentował nam
kopułę wraz z 40-centymetrowym teleskopem systemu Ritchey-Chretiena
wyposażonym w kamerę CCD chłodzoną przy pomocy ogniw Peltiera. W każdą
pogodną noc przy jego pomocy obserwuje się w Roztokach gwiazdy zmienne,
głównie symbiotyczne i zaćmieniowe. Marek Jamrozy przeprowadził
prezentację o radiogalaktykach a Grzegorz Sęk omówił znaczenie odkryć
Galileusza w kontekście zbliżającego się Międzynarodowego Roku
Astronomii. Dzięki dwóm pogodnym wieczorom uczniowie wykonali sporo
zdjęć obiektów nocnego nieba, wykorzystując aparaty cyfrowe CANON300D i
CANON350D oraz obiektywy krótkoogniskowe typu „rybie oko”, a także
teleobiektywy o efektywnych odległościach ogniskowych 320 mm i
800 mm. Lunetę SkyWatcher 102 mm wykorzystywaliśmy do obserwacji
wizualnych oraz do oglądania tarczy Słońca przy użyciu filtru
interferencyjnego H alfa firmy Coronado. Zabraliśmy także ze sobą
dwa statywy teleskopowe z montażem paralaktycznym, dzięki czemu można
było wykonywać fotografie z długim czasem ekspozycji. W ten oto
sposób, używając teleobiektywu Pentacon, uczniowie sfotografowali
mgławicę M42 w gwiazdozbiorze Oriona, okolicę galaktyki M31 w
gwiazdozbiorze Andromedy, gromadę otwartą Plejady czyli M45 w
gwiazdozbiorze Byka, gromadę otwartą M44 czyli Praesepe w
gwiazdozbiorze Raka i podwójną gromadę otwartą w
gwiazdozbiorze Perseusza – NGC884/869 czyli h i chi.
Na zaproszenie Igora Kudzeja odwiedziliśmy we środę, 6 lutego,
Obserwatorium Astronomiczne na Kolonickim Sedle, gdzie już wcześniej
nasi uczniowie wykonywali obserwacje gwiazd zmiennych, zwiedziliśmy
także Obserwatorium Astronomiczne w Humennym. Następnego dnia
zostaliśmy przyjęci jak zwykle serdecznie w Obserwatorium
Astronomicznym i Planetarium w Preszowie, gdzie Renata Kolivoskowa
urządziła dla nas seans relaksacyjny, a na tarasie obserwacyjnym,
korzystając z chwilowego przejaśnienia, oglądaliśmy Słońce z obszarem
aktywnym pozostałym po niewidocznej już plamie nr 982 oraz
protuberancje na krawędzi jego tarczy. Zwiedziliśmy także Muzeum
Miejskie w Preszowie, przekroczyliśmy uroczyście czterdziesty dziewiąty
równoleżnik, a następnie pojechaliśmy do pięknego Bardejowa, żeby tam w
świetle latarni spojrzeć na pieczołowicie odnowiony Rynek.
Ostatki, które przypadły we wtorek 5 lutego, uczciliśmy hucznym balem
maskowym, a w chwilach wolnych od zajęć młodzież nakręciła kilka
filmików, które po zmontowaniu zostaną udostępnione na stronie
MOA. Pięć dni pobytu na gościnnej ziemi słowackiej to
zdecydowanie za krótko aby wypełnić wszystkie zamierzenia, zatem
ponownie wybieramy się na obserwacje do Roztok w połowie czerwca.
 Budynek Obserwatorium w Roztokach. |
 Nasz gospodarz, dr Daniel Baludansky. |
 15-cm refraktor służący do pokazów tarczy Słońca … |
 … i nocnego nieba. |
 40-centymetrowy teleskop służy jako fotometr … |
 … tylko czemu jest taki skomplikowany? |
 Oprócz słuchania wykładów … |
 … cieszyliśmy się prawdziwą zimą. |
 Znajomość obsługi lunety … |
 … przydaje się nocą. |
 Budujemy skalowany model Układu Planetarnego. |
 Dr Marek Jamrozy tłumaczy czym są radiogalaktyki. |
 Praca ciągnie się do późnej nocy. |
 Chórek ćwiczy przed występem. |
 Na balu przebierańców przeciwieństwa się przyciągały. |
 Mimo zimy przyleciał motyl. |
 W Obserwatorium na Kolonickim sedle przyjął nas „amigo” – Pawel Dubowsky … |
 … który na co dzień obsługuje teleskop o średnicy 1 metra. |
 W Obserwatorium w Humennem przyjął nas Igor Kudzej. |
 W kopule w Humennem luneta i teleskop są umocowane na wspólnym montażu. |
 Pożegnanie z Humennem … |
 … i powitanie z Preszowem. |
 Refraktor z ogniskiem „coude”. |  Na tarasie łapiemy Słońce między chmurami. |
"Galileusz niańczący lunetę” – w hołdzie wielkiemu fizykowi. |
|
Strona WWW: D. Pasternak
Tekst: G. Sęk
Foto: uczestnicy zimowiska