Pętla Czasu - Turcja 2006

29 marca 2006 r. nastąpi całkowite zaćmienie Słońca. Obszar, na którym można będzie je obserwować, przechodzi m.in. przez Anatolię (Turcję środkową). To okazja do wyjątkowego w historii obserwacji zaćmień Słońca nawiązania do wydarzenia sprzed przeszło dwóch i pół tysiąca lat.

„Następnie (...) wybuchła pięcioletnia wojna między Lidyjczykami i Medami, w ciągu której nieraz Medowie zwyciężyli Lidyjczyków, nieraz też Lidyjczycy Medów, a wśród tego raz nawet było coś na kształt nocnej potyczki. Kiedy mianowicie przy równych szansach przedłużali wojnę, zdarzyło się w szóstym roku wrogich ich zmagań, że podczas walki dzień nagle ustąpił przed nocą. Tę przemianę dnia przepowiedział był Jończykom Tales z Miletu, a jako termin ustalił właśnie ten rok, w którym istotnie ona nastąpiła. Lidyjczycy jednak i Medowie, widząc, że z dnia zrobiła się noc, zaniechali walki i obie strony tym bardziej się pospieszyły, żeby zawrzeć pokój. Tymi zaś, którzy skłonili ich do układów, byli Syennesis z Cylicji i Labynetos z Babilonu. Zabiegali oni koło zawarcia przymierza i doprowadzili do skutku związek małżeński; postanowili mianowicie, żeby Alyattes (władca Lidii – przyp. aut.) dał za żonę Astiagesowi, synowi Kyaksaresa (króla Medów – przyp. aut.), córkę swą Aryenis: boć bez mocnych węzłów pokrewieństwa nie zwykły trwać mocno układy.” - Herodot, Dzieje

Nietrudno odgadnąć, że owa „przemiana dnia w noc” oznaczała zjawisko całkowitego zaćmienia Słońca. Miejscem bitwy była dolina granicznej wtedy rzeki Halys (dzisiaj Kizirilmak – Rzeka Czerwona). Astronomowie obliczyli, że na tym terenie w czasach wspomnianych (ale niedokładnie datowanych) przez Herodota tylko jedno zaćmienie mogło być przyczyną owej zmiany dziejów dwu walczących narodów. W dniu 28 maja 585 roku p.n.e. zachodzące nad Anatolią Słońce zostało na ponad dwie minuty zasłonięte przez tarczę Księżyca. Te krótkie minuty to pierwszy, wiarygodnie udokumentowany fakt bezpośredniego wpływu zjawisk astronomicznych na bieg ziemskich spraw. To także bodaj najstarszy przykład dokładnego datowania historycznego wydarzenia (bitwy) za pomocą odniesienia do astronomii. Tak więc jest teraz możliwość zamknięcia „Pętli Czasu” – mamy możność podsumowania tysięcy lat rozwoju astronomii jako nauki, pamiętając, że u początków poznania był respekt i szacunek dla zjawisk przyrodniczych. Wtedy, podczas „bitwy zaćmieniowej”, wyraził się on przez akceptację zaćmienia odczytanego jako „znak”. Dzisiaj, kiedy potrafimy odtworzyć przebieg przeszłych i przewidzieć przebieg przyszłych zaćmień, obliczyć czas ich trwania i wskazać miejsca na Ziemi, skąd warto je obserwować, korzystajmy z tego dla podkreślenia ciągłości rozwoju cywilizacji. Udajmy się tam, gdzie dawno temu na widok zaćmionego Słońca wojownicy z obu stron porzucili broń i zawarli układ. Spróbujmy zmierzyć się ze spuścizną historii…

Ekspedycja zaćmieniowa Pętla Czasu 2006

Ekspedycja zaćmieniowa Pętla Czasu odbędzie się w dniach 27.03-5.04.2006 r. Wyjazd organizowany jest za pośrednictwem biura podróży Jet Touristic Poland Sp. z o.o. Uczestnicy wyprawy mają zapewniony przelot, zakwaterowanie w hotelu w centrum miasta i blisko plaży, 3 posiłki dziennie, ubezpieczenie i opiekę pilota. Miejscem pobytu uczestników ekspedycji i planowanych obserwacji jest Alanya, malowniczo położone miasto na Riwierze Tureckiej - nowoczesny ośrodek turystyczny.

W ekspedycji udział biorą: Piotr Badowski, Łukasz Bytnar, Monika Chudy, Józef Duda, Mieczysław Jagła, Marta Kotarba, Edward Koźluk, Bartosz Kuler, Olga Kwiatkowska-Kruszelnicka, Rafał Kwiatkowski, Damian Maj, Mariola Maj, Łukasz Maślaniec, Agnieszka Piątkowska, Michał Potępa, Ewa Ptasznik, Patryk Salamon, Paulina Sawicka, Łukasz Sęk, Artur Sosnal, Jolanta Sosnal.

Kierownikiem ekspedycji jest dyrektor MOA, mgr Mieczysław Janusz Jagła.

W wymiarze astronomicznym uczestnicy wyprawy będą mieli możność obserwowania zjawiska całkowitego zaćmienia Słońca. Faza całkowita będzie trwała (w Turcji) ponad trzy minuty, zaś całe zjawisko potrwa około dwóch i pół godziny. W tym czasie, w razie sprzyjającej pogody, uczestnicy ekspedycji MOA wykonają teleskopowe i wizualne obserwacje, korzystając ze specjalistycznego sprzętu pod nadzorem zawodowych astronomów i obserwatorów. Wykonana zostanie także dokumentacja zjawiska za pomocą fotografii analogowej i cyfrowej. 

Na ilustracji obok wygląd nieba podczas fazy całkowitej zaćmienia. Zwraca uwagę możliwość obserwacji planet, a zwłaszcza Merkurego. Ale tak naprawdę, jedynym godnym w chwili zaćmiena celem obserwacji, jest Słońce.

Alanya przed wiekami była bogatym miastem i bazą piratów. Obecnie jest nowoczesnym ośrodkiem turystycznym. Najbardziej interesującym zabytkiem jest Twierdza Bizantyjska, usytuowana na szczycie wzgórza. Ta niezwykle monumentalna budowla jest jedną z najznakomitszych twierdz Anatolii. Najprawdopodobniej zbudowana została w latach 1226-32, a jej fragment - mury - wkomponowane są w topografię terenu. Mury liczą prawie 6,5 km długości i znajduje się w nich 140 wież. Co ciekawe, wiele architektonicznych detali datowanych jest na okres wcześniejszy niż panowanie Turków na tym terenie. Czerwona Wieża (Kizil Kule) - była pierwszą budowlą wzniesioną przez Turków w Alanii i uznawana jest za najważniejszy obiekt twierdzy. Tę 33 metrową budowlę wzniesiono, aby trzymać port pod stałą obserwacją. Zbudowana została na skale, na planie ośmiokąta o średnicy 29 metrów. Usytuowana u zachodniego podnóża twierdzy jaskinia jest jedną z wielu jaskiń w rejonie i jedną z kilku udostępnionych do zwiedzania. Ze względu na leczniczy wpływ powietrza, łatwy dostęp do centrum miasta i niezapomniane widoki, jest ona miejscem "pielgrzymek" większości turystów. Jaskinia ma bogatą szatę naciekową (wielobarwne stalagmity i stalaktyty dochodzące do 15 metrów długości. Wewnątrz utrzymuje się stała temperatura 22-23 stopni, co w porównaniu z upałem na powierzchni daje chwilę wytchnienia zwiedzającym.