Australia 2002 - V ekspedycja na całkowite zaćmienie Słońca

Data obserwacji:	4 grudnia 2002 roku
Miejsce obserwacji:	południowa Australia; Ceduna, 32^o05'47.4'' S, 133^o39'24.9'' E; 5 m n.p.m.
Obserwatorzy:	Mieczysław Janusz Jagła, Tadeusz Łubiarz
Instrumenty:	Kamery wideo: Panasonic SVHS M9000, Sony Digital 8 DCR-TRV 140E, aparaty fotograficzne; Służba czasu: GPS Garmin 45XL, zegar zewnętrzny Panasonic Character Generator WWCG2E sprzężony z kamerą video
Warunki pogodowe:	Przemieszczające się chmury

Do Ceduny przyjechaliśmy z Adelaide, po całonocnej jeździe autobusem, w poniedziałek rano, tj. 2 grudnia. Mieszkaliśmy w wynajętym pomieszczeniu na opuszczonej farmie, oddalonej od Ceduny w linii prostej o ok. 4 km. Do brzegu Oceanu mieliśmy ok. 1 km. Przez dwa dni sprawdzaliśmy sprzęt fotograficzny i filmowy oraz za pomocą aparatu GPS szukaliśmy optymalnego stanowiska obserwacyjnego. Pogoda australijska spłatała nam jednak figla. Zamiast upalnych dni i bezchmurnego nieba musieliśmy zmagać się z zimnem, silnym wiatrem i co najgorsze, z dużym zachmurzeniem. Ostatecznie zapadła decyzja o zainstalowaniu stanowisk obserwacyjnych w pomieszczeniu, w którym mieszkaliśmy. Po otwarciu okien i wyjęciu siatek przeciwko owadom mogliśmy przygotować nasz sprzęt do pracy. 4 grudnia od rana niebo zasnute było chmurami. Około południa zaczęło się przejaśniać i wydawało się, że do pełni szczęścia, czyli bezchmurnego nieba niewiele już brakuje. Jednak natura jest bezlitosna. Silny wiatr znad Pacyfiku przywiał znowu gęstą warstwę chmur. Nadeszła godz. 18:40. Przez cienką warstwę chmur obserwujemy kontur Księżyca, zaczynającego przesłaniać tarczę Słońca. Za chwilę w chmurach robi się przerwa i wykonujemy pierwsze zdjęcia. Układ chmur pozwala na wykonanie serii zdjęć kolejnych faz zaćmienia Słońca. Nadchodzi godzina zero, dla nas 19:40. Coraz bardziej przesłaniający tarczę Słońca Księżyc zaczyna chować się za chmurami. I nagle chmury przerzedziły się na chwilę (na około 10 sekund), w tej luce ukazała się całkowicie zasłaniająca Słońce czarna tarcza Księżyca, okolona poświatą korony słonecznej. Zrobiło się ciemno, tylko nad widocznym na horyzoncie buszem unosi się pomarańczowa łuna. Jest pięknie i groźnie zarazem. Nad Ceduną wznoszą się kolorowe fajerwerki, słychać krzyk zachwyconego tłumu.

Pracujemy w ciszy i skupieniu. W pomieszczeniu słychać tylko trzask migawek aparatów fotograficznych, przy pomocy których realizujemy program zdjęć, ułożony przez Grzegorza Sęka - astronoma, pracownika MOA w Niepołomicach. Dwa aparaty z teleobiektywami, sterowane programowo z przenośnego komputera, wykonują przez filtry polaryzacyjne serię kilkunastu zdjęć korony słonecznej. Trzeci aparat, sterowany ręcznie przez Tadeusza Łubiarza, służy do wykonywania zdjęć protuberancji słonecznych z użyciem filtru czerwonego. Wszystko to dokumentuje kamera video ustawiona przez Janusza Jagłę, obsługującego drugą kamerę, filmującą bezpośrednio przez teleobiektyw z szarym filtrem fazy zaćmienia. Poklatkowa analiza tego zapisu pozwoliła nam na wyznaczenie momentów kontaktów:

*Kontakt*	*Moment (UT)*	*Dokładność*	*Uwagi*
I			W przygotowaniu
II	9h10m12.1s	+/- 0.1 s	Na podst. analizy wideo
III	9h10m45.2s	+/- 0.1 s	Na podst. analizy wideo
IV			Zachmurzenie uniemożliwiło obserwacje
Wyznaczona w ten sposób długość trwania fazy całkowitej wynosi 33.1 sek +/-0.2s.

Fotografujemy i filmujemy zaćmienie

Po dziesięciu sekundach ciemne chmury zasłaniają nam wszystko. Z miasteczka dochodzi pomruk niezadowolenia tłumu obserwatorów. Nie dane było nam zobaczyć bardzo widowiskowej fazy kończącej całkowite zaćmienie, tzw. diamentu, albo "pierścionka z brylantem", czyli momentu "pierwszego wypuszczenia światła słonecznego" przez nierówności brzegu odsłaniającej słoneczny glob tarczy Księżyca.
Jeszcze kilka luk w chmurach, kilka zdjęć i ciemne obłoki pozostające na niebie aż do zachodu Słońca uniemożliwiły dalsze obserwacje. Wyruszamy zatem nad brzeg Oceanu po nasz aparat z obiektywem typu "rybie oko", przesłoniętym podwójnym filtrem, który to aparat sześć godzin wcześniej, nastawiony na niebo, ukryliśmy w buszu, otwierając migawkę. Celem takiego postępowania jest otrzymanie śladu ruchu tarczy słonecznej na dziennym niebie oraz jego "przygasania" wskutek zaćmienia. Wieczorem przeglądamy materiał video. Zdjęcia wywołujemy w drodze powrotnej, w Adelaide. Już wiemy, że pomimo tych trudności przywieziemy jednak materiał do pracy i analiz przez astronomów i uczniów naszego Obserwatorium. Teraz wyruszamy na Tasmanię, gdzie Tadeusz będzie fotografował tamtejszą przyrodę. Do Niepołomic wrócimy w drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia. Do zobaczenia!

Ukrywamy w buszu nad morzem aparat z rybim okiem w odległości 1 km od naszego miejsca obserwacji zaćmienia. Aparat przy użyciu specjalnego filtra wykonał dwa zdjęcia naświetlane przez 6 godzin w przeddzień i w dniu zaćmienia. Tych zdjęć jeszcze nie wywołaliśmy.	Zepsuł nam się wynajęty przez nas Land Rover
Dzieci aborygeńskie też czekają na zaćmienie	Ulica w Cedunii na dzień przed zaćmieniem
Sklep w Cedunii z pamiątkami z zaćmienia	Nasze miejsce obserwacji i noclegu

Australia 2002 V ekspedycja na całkowite zaćmienie Słońca

Australia 2002
V ekspedycja na całkowite zaćmienie Słońca